Andrea Tornielli, Tổng biên tập của chúng tôi suy ngẫm về sự nhấn mạnh của Đức Giáo hoàng Phanxicô về lòng thương xót, vốn đã trở thành chủ đề cơ bản trong suốt 12 năm trị vì của ngài.
“Lòng thương xót của Chúa là sự giải thoát và hạnh phúc của chúng ta. Chúng ta sống vì lòng thương xót, và chúng ta không thể sống thiếu lòng thương xót. Đó là không khí mà chúng ta hít thở. Chúng ta quá nghèo để đặt ra bất kỳ điều kiện nào. Chúng ta cần tha thứ, vì chúng ta cần được tha thứ.”
Nếu có một thông điệp đặc trưng nhất trong triều đại Giáo hoàng của Đức Giáo hoàng Phanxicô và chắc chắn sẽ còn tồn tại, thì đó chính là thông điệp về lòng thương xót.
Đức Giáo hoàng đã đột ngột qua đời vào sáng Thứ Hai Phục Sinh, sau khi ban phước lành Urbi et Orbi cuối cùng vào Ngày Phục Sinh từ ban công trung tâm của Vương cung thánh đường Thánh Phêrô, sau đó đi vòng cuối qua đám đông để ban phép lành và chào mừng họ.
Vị Giáo Hoàng người Argentina đầu tiên trong lịch sử Giáo hội đã đề cập đến nhiều chủ đề, đặc biệt là về việc ngài quan tâm đến người nghèo, tình anh em, chăm sóc ngôi nhà chung của chúng ta và lời nói “không” kiên quyết và vô điều kiện của ngài đối với chiến tranh.
Nhưng trọng tâm của thông điệp của ngài, thông điệp chắc chắn có tác động lớn nhất, là lời kêu gọi rao giảng về lòng thương xót, chính xác là sự gần gũi và dịu dàng của Thiên Chúa đối với những ai nhận ra nhu cầu được Ngài giúp đỡ.
Ngài nói: Lòng thương xó là “không khí chúng ta hít thở”, nghĩa là đó là thứ chúng ta cần nhất, nếu không có nó thì không thể sống được.
Toàn bộ triều đại giáo hoàng của Jorge Mario Bergoglio đều được thực hiện dưới ngọn cờ của thông điệp này, đó là trái tim của Kitô giáo.
Trong buổi đọc kinh Truyền Tin đầu tiên vào ngày 17 tháng 3 năm 2013 tại cửa sổ căn hộ giáo hoàng mà ngài sẽ không bao giờ sống ở đó, Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã nói về tính trung tâm của lòng thương xót, nhắc lại lời của một phụ nữ lớn tuổi đến xưng tội với ngài khi ngài mới được bổ nhiệm làm Giám mục phụ tá của Buenos Aires: “Thiên Chúa tha thứ mọi sự… Nếu Chúa không tha thứ mọi sự, thế giới này sẽ không tồn tại.”
Vị Giáo Hoàng đến “từ tận cùng trái đất” không thay đổi giáo lý của truyền thống Kitô giáo hai ngàn năm tuổi, mà chỉ đơn giản đặt lòng thương xót vào trung tâm của giáo huấn theo một cách mới, qua đó thay đổi nhận thức của nhiều người về Giáo hội Công giáo.
Ngài đã làm chứng cho khuôn mặt mẹ hiền của một Giáo hội cúi mình trước những người đang đau khổ, đặc biệt là những người bị tổn thương bởi tội lỗi.
Ngài đã cho thấy một Giáo hội thực hiện bước đầu tiên hướng đến tội nhân, giống như Chúa Giêsu đã làm ở Giêricô, mời chính Ngài đến nhà của Giakêu bị khinh miệt và xa lánh, không yêu cầu điều gì, không có điều kiện tiên quyết. Và chính vì Giakêu lần đầu tiên cảm thấy mình được nhìn nhận và yêu thương theo cung cách này mà ông nhận ra tội lỗi của chính mình, tìm thấy trong ánh mắt của Vị Thầy đến từ Nadarét động lực để hoán cải.
Hai ngàn năm trước, nhiều người đã sửng sốt khi thấy Chúa bước vào nhà người thu thuế ở Giêricô.
Trong nhiều năm qua, nhiều người đã cảm thấy phẫn nộ trước những cử chỉ chào đón và gần gũi của Vị Giáo Hoàng người Argentina đối với mọi hạng người, đặc biệt là đối với những người “không ai ưa” và tội nhân.
Trong bài giảng trong một trong những Thánh lễ buổi sáng của mình vào tháng 4 năm 2014, Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã nói: “Có bao nhiêu người trong chúng ta có lẽ đáng bị lên án! Và điều đó là công bằng. Nhưng Thiên Chúa tha thứ! Bằng cách nào? Bằng tình yêu thương xót vốn không xóa bỏ tội lỗi: chỉ có sự tha thứ của Thiên Chúa mới xóa bỏ tội lỗi, trong khi lòng thương xót vượt xa hơn thế. Giống như bầu trời: chúng ta nhìn lên bầu trời, rất nhiều ngôi sao, nhưng khi mặt trời mọc vào buổi sáng với rất nhiều ánh sáng, các ngôi sao không còn được nhìn thấy nữa. Lòng thương xót của Thiên Chúa cũng vậy: một ánh sáng lớn lao của tình yêu, của sự dịu dàng, bởi vì Thiên Chúa tha thứ không phải bằng một sắc lệnh, mà bằng một sự vuốt ve trìu mến.”
Andrea Tornielli, Tổng biên tập Vatican News
21 tháng 4 năm 2025
Chuyển ngữ: Phêrô Phạm Văn Trung
