CHƯƠNG TRÌNH NGÀN HOA DÂNG MẸ
Chúa Nhật, ngày 25/05/2014
PHẦN I. SUY NIỆM MẦU NHIỆM MÂN CÔI
1. KHAI MẠC
(hát hoặc đọc: xin ơn Chúa Thánh Thần)
1. Hát: Cầu xin Chúa Thánh Thần
Cầu xin Chúa Thánh Thần, Người thương thăm viếng hồn con. Ban xuống cho con hồng ân chan chứa, trau dồi cho đáng ngôi thánh đường.
ÐK. Nguyện xin Chúa Ngôi Ba, đoái nghe lời con thiết tha. Tình thương mến ấp ủ con ngày đêm, nhuần thấm xác hồn tràn lan ơn thiêng.
2. Đọc: Kinh Đức Chúa Thánh Thần
Chúng con lạy ơn Đức Chúa Thánh Thần thiêng liêng sáng láng vô cùng, chúng con xin Đức Chúa Thánh Thần xuống đầy lòng chúng con, là kẻ tin cậy Đức Chúa Trời, và đốt lửa kính mến Đức Chúa Trời trong lòng chúng con; chúng con xin Đức Chúa Trời cho Đức Chúa Thánh Thần xuống.
Sửa lại mọi sự trong ngoài chúng con.
Chúng con cầu cùng Đức Chúa Trời, xưa đã cho Đức Chúa Thánh Thần xuống soi lòng dạy dỗ các Thánh Tông Đồ, thì rày chúng con cũng xin Đức Chúa Trời cho Đức Chúa Thánh Thần lại xuống an ủi dạy dỗ chúng con làm những việc lành, vì công nghiệp vô cùng Đức Chúa Giêsu Kitô là Chúa chúng con. Amen.
2. TIN MỪNG
(theo lịch phụng vụ mỗi ngày)
Tin Mừng: Ga 14,15-21
15 Nếu anh em yêu mến Thầy, anh em sẽ giữ các điều răn của Thầy.16 Thầy sẽ xin Chúa Cha và Người sẽ ban cho anh em một Đấng Bảo Trợ khác đến ở với anh em luôn mãi.17 Đó là Thần Khí sự thật, Đấng mà thế gian không thể đón nhận, vì thế gian không thấy và cũng chẳng biết Người. Còn anh em biết Người, vì Người luôn ở giữa anh em và ở trong anh em.18 Thầy sẽ không để anh em mồ côi. Thầy đến cùng anh em.19 Chẳng bao lâu nữa, thế gian sẽ không còn thấy Thầy. Phần anh em, anh em sẽ được thấy Thầy, vì Thầy sống và anh em cũng sẽ được sống.20 Ngày đó, anh em sẽ biết rằng Thầy ở trong Cha Thầy, anh em ở trong Thầy, và Thầy ở trong anh em.21 Ai có và giữ các điều răn của Thầy, người ấy mới là kẻ yêu mến Thầy. Mà ai yêu mến Thầy, thì sẽ được Cha của Thầy yêu mến. Thầy sẽ yêu mến người ấy, và sẽ tỏ mình ra cho người ấy.”
3. SUY NIỆM
“Người luôn ở giữa anh em và trong anh em” (Ga 14,17).
Như Mẹ: Từ khi được nhận lãnh bí tích Rửa Tội, chúng ta có Chúa Thánh Thần hiện diện trong cõi lòng của mình. Người sống trong căn phòng nội tâm của chúng ta để lau chùi, quét dọn, và làm mới tâm hồn chúng ta mỗi ngày, để xứng đáng Chúa ngự vào. Người còn ở trong chúng ta để cầu nguyện giúp cho chúng ta, vì chúng ta là những con người yếu đuối không biết cầu nguyện như thế nào cho hợp và đẹp thánh ý Chúa.
Với Mẹ: Lạy Chúa Giêsu, chúng con hầu như quên mất sự hiện diện của Người. Chúng con đi tìm Chúa ở một nơi cao xa nào đó và không ít lần thất vọng tự hỏi: Chúa ở đâu, sao chúng con không thấy Người?
Nhờ Mẹ: Xin Mẹ giúp chúng con luôn ý thức được Chúa luôn ở trong và ở giữa chúng con, để chúng con biết cộng tác với Người.
4. LẦN HẠT MÂN CÔI
(tuỳ điều kiện: lần hạt 1 chục, 2 chục… 5 chục Kinh Mân Côi)
5. KẾT THÚC
(hát hoặc đọc)
1. Hát: Linh hồn tôi tung hô Chúa
ĐK. Linh hồn tôi tung hô Chúa, tung hô Chúa (í, a) thần trí tôi mừng vui vời vợi trong Đấng Cứu Chuộc tôi. Chúa đã dủ thương đoái nhìn phận hèn tôi tớ. Vì vậy đến muôn đời, sẽ khen tôi đầy ơn, sẽ khen tôi đầy phúc, sẽ khen tôi muôn đời, đến muôn đời, đến muôn đời.
1. Đấng toàn năng đã làm cho tôi những việc cao trọng Danh Người là Thánh. Lượng từ ái trải qua từ đời nọ đến đời kia, hằng bao bọc những ai kính sợ Người.
2. Chúa biểu dương sức mạnh oai phong tiêu diệt tơi bời những phường tự đắc, bọn quyền quý tự kiêu, Ngài triệt hạ khỏi tòa cao và nâng dậy những ai ở khiêm nhường.
3. Lũ giàu sang đuổi về tay không, những người thanh bần ban đầy hồng phúc. Người đã nhớ lời hứa mà độ trì Ít-ra-en cùng tổ phụ Áp-ra-ham với miêu duệ.
2. Đọc: Thánh ca Tin Mừng
“Linh hồn tôi ngợi khen Đức Chúa” (Magnificat)
Linh hồn tôi ngợi khen Đức Chúa
Thần trí tôi hớn hở vui mừng
Vì Thiên Chúa, Đấng cứu độ tôi.
Phận nữ tỳ hèn mọn,
Người đoái thương nhìn tới ;
Từ nay hết mọi đời
Sẽ khen tôi diễm phúc.
Đấng Toàn Năng đã làm cho tôi
Biết bao điều cao cả.
Danh Người thật chí thánh chí tôn !
Đời nọ tới đời kia,
Chúa hằng thương xót những ai kính sợ Người.
Chúa giơ tay biểu dương sức mạnh
Dẹp tan phường lòng trí kiêu căng.
Chúa hạ bệ những ai quyền thế,
Người nâng cao mọi kẻ khiêm nhường.
Kẻ đói nghèo, Chúa ban của đầy dư,
Người giàu có, lại đuổi về tay trắng.
Chúa độ trì Ít-ra-en, tôi tớ của Người,
Như đã hứa cùng cha ông chúng ta.
Vì Người nhớ lại lòng thương xót
Dành cho tổ phụ Áp-ra-ham
Và cho con cháu đến muôn đời.
Vinh danh Chúa Cha và Chúa Con,
cùng vinh danh Thánh Thần Thiên Chúa,
tự muôn đời và chính hiện nay
luôn mãi đến thiên thu vạn đại. A-men.
PHẦN II: TÌM HIỂU VỀ ĐỨC MARIA
BÀI 49: “HỠI NGƯỜI NỮ, ĐÂY LÀ CON BÀ!”
Bài huấn giáo lần này và lần tới dành cho việc phân tích hai lời nói mà Chúa Giêsu dành cho bà mẹ và người môn đệ thân yêu (Ga 19,26.27). Khi gọi Đức Maria là “người nữ” (đàn bà), Chúa Giêsu muốn mời người giữ vai trò của bà Eva mới, làm mẹ của tất cả các tín hữu, được tái sinh nhờ ơn cứu chuộc. Đức Maria được đặt làm mẹ của tất cả các môn đệ của Chúa Giêsu.
1.- Sau khi đã nhắc tới sự hiện diện của Đức Maria và của những người phụ nữ khác bên cạnh Thập giá của Chúa, thánh Gioan kể lại rằng: “bấy giờ Đức Giêsu, thấy Thân mẫu Người và bên cạnh Người là người môn đệ yêu dấu, nói với Thân mẫu rằng: ‘Hỡi người nữ, đây là con bà!’. Và rồi Người nói với môn đệ: ‘Đây là mẹ của anh!’”(Ga 19, 26.27).
Những lời cảm động này tạo nên một “quang cảnh mặc khải”: bởi vì nó mặc khải những tâm tình thâm sâu của Đức Kitô đang hấp hối, và chứa đựng một kho tàng dồi dào ý nghĩa cho đức tin và cho linh đạo Kitô giáo. Thực vậy, lúc sắp lìa đời, khi hướng về Thân mẫu và môn đệ yêu dấu, Đấng Mêsia trên Thập giá đã ấn định những tương quan mới về tình yêu giữa Đức Maria và các Kitô hữu.
Đôi khi có người giải thích những lời vừa rồi như là sự bày tỏ tâm tình thảo hiếu của Đức Giêsu đối với bà mẹ, qua việc gửi gắm bà cho người môn đệ yêu dấu. Tuy nhiên, những lời vừa rồi vượt quá tầm mức của một câu chuyện gia đình. Thực vậy, khi nghiên cứu kỹ lưỡng bản văn, với sự giải thích của nhiều Giáo phụ và của Hội thánh, chúng ta thấy rằng hai lời trao phó của Đức Kitô tạo nên một trong những sự kiện nổi bật nhất để hiểu được vai trò của Đức Trinh nữ trong công trình cứu độ.
Thực ra, những lời mà Đức Giêsu đang hấp hối bộc lộ ý định, không phải là ký thác bà Mẹ cho ông Gioan, cho bằng gửi gắm người môn đê cho Đức Maria, trao cho Người một sứ mạng làm mẹ mới. Ngoài ra, danh hiệu “người nữ”, – trước đó đã được Đức Giêsu dùng tại tiệc cưới Cana để hướng dẫn Đức Maria tới một chiều kích mới của việc làm mẹ -, cho thấy rằng những lời của Chúa Cứu thế không phải chỉ là kết quả của một tâm tình con thảo, nhưng nhằm mở ra một bình diện cao hơn nhiều.
2.- Cái chết của Đức Giêsu, tuy có gây ra sự đau khổ rất lớn cho Đức Maria, nhưng không làm thay đổi những điều kiện sinh sống vốn đã quen. Thực vậy, khi rời bỏ Nazaret để bắt đầu cuộc đời công khai, Đức Giêsu đã để Đức Maria ở một mình rồi. Ngoài ra, sự hiện diện ở dưới Thập tự của một người bà con khác, bà Maria Clêôpa, cho phép giả thiết rằng Đức Maria vẫn duy trì mối liên hệ tốt đẹp với gia đình thân thuộc, và họ có thể đón tiếp Người sau khi Con mình đã chết.
Ngược lại, những lời của Đức Giêsu mặc một ý nghĩa cao quý khi được lồng trong sứ mạng cứu độ. Những lời này, được tuyên bố vào lúc tiến dâng hy lễ cứu chuộc, mang một ý nghĩa do hoàn cảnh trọng đại đó.
Thực vậy, sau khi đã thuật lại những lời của Đức Giêsu với Mẹ Maria, thánh Gioan đã chú giải như sau: “Sau đó, Đức Giêsu biết là mọi sự đãhoàn tất” (Ga19, 28), ra như muốn nhấn mạnh rằng Đức Kitô đã hoàn tất hy lễ với việc ký thác Thân mẫu cho ông Gioan và, qua ông Gioan, cho tất cả mọi người; từ nay Đức Maria trở thành người mẹ của họ trong công cuộc cứu rỗi.
3.- Những lời của Đức Giêsu đã tạo nên một thực trạng, – đó là chức làm mẹ của Đức Maria đối với người môn đệ -, biểu lộ cũng một tình yêu mến đã thúc đẩy Chúa dâng hiến cuộc đời cho hết mọi người. Trên núi Calvario, tình yêu này được biểu hiện qua việc ban phát một người mẹ, – chính Thân mẫu của mình -, để trở thành người mẹ của chúng ta.
Nên nhớ rằng, theo truyền thống, ông Gioan là kẻ mà Đức Trinh nữ đã nhận làm con của mình; tuy nhiên ngay từ buổi đầu, các Kitô hữu đã giải thích đặc ân này như là dấu hiệu của một cuộc sinh ra về tinh thần, bao trùm toàn thể nhân loại.
Lòng mẹ phổ quát của Đức Maria, – người “nữ” của tiệc cưới Cana và của núi Calvariô -, nhắc nhở tới bà Evà, mẹ của hết mọi loài sinh linh” (St 3, 20). Tuy nhiên, trong khi bà Eva đã góp phần vào việc du nhập tội lỗi vào thế giới, thì bà Eva mới, Đức Maria, đã hợp tác vào công cuộc cứu chuộc của Đức Kitô[1]. Vì thế nơi Đức Trinh nữ Maria, hình ảnh của “người nữ” đã được hồi phục, và chức làm mẹ mang nhiệm vụ là truyền thông sự sống mới của Đức Kitô cho mọi người.
Chính vì muốn nhắm tới sứ mệnh đó mà Đức Maria đã được yêu cầu thực hiện một sự hy sinh rất đau khổ, đó là chấp nhận cái chết của Con Một yêu dấu của mình. Lời nói của Đức Giêsu: “Hỡi người nữ, đây là con của bà” cho phép Đức Maria nhận ra một mối tình mẹ mới, kéo dài và mở rộng hơn mối tình mẹ trước đây. Do đó, tiếng “xin vâng” thuận theo chương trình này trở thành sự chấp nhận hy lễ của Đức Kitô, mà Người đã quảng đại ưng thuận khi gắn bó với ý Chúa. Cho dù trong chương trình của Thiên Chúa, ngay từ đầu chức làm mẹ của Đức Maria đã được nhắm tới toàn thể nhân loại, nhưng mà chỉ trên núi Calvariô, do hiệu quả của hy lễ của Đức Kitô, chiều kích phổ quát của chức hiền mẫu mới được bày tỏ.
Những lời của Đức Giêsu: “Đây là con của bà”, thực hiện điều mà nó diễn tả, biến Đức Maria là mẹ của ông Gioan và của tất cả các môn đệ sẽ được lãnh nhận hồng ân Thánh sủng.
4.- Trên Thập giá, Đức Giêsu không những chỉ tuyên bố chức làm mẹ phổ quát của Đức Maria, nhưng đã thực sự thiết lập một mối quan hệ mẫu tử giữa Đức Maria và người môn đệ yêu dấu. Qua quyết định này, chúng ta nhận ra mối quan tâm của Chúa không muốn cho tình mẹ đó được giải thích một cách mơ hồ, nhưng Người muốn cho mối tương quan giữa Đức Maria với từng người Kitô hữu phải có tính cách thực sự đậm đà.
Mong sao cho mỗi người chúng ta, khi ý thức tính cách cụ thể của chức làm mẹ phổ quát của Đức Maria, được diễn tả một cách cụ thể như vậy, biết nhìn nhận Người thực sự là Mẹ của mình, và ký thác đời mình cho tình hiền mẫu của Người.
BÀI 50: “ĐÂY LÀ MẸ CỦA CON”
Sau khi đã mời gọi Đức Maria đảm nhận chức làm Mẹ các tín hữu, Chúa Giêsu quay sang môn đệ yêu dấu để yêu cầu anh hãy đón nhận Đức Maria làm Mẹ. Những lời nhắn nhủ của Chúa Giêsu tạo nên mối tình mẫu tử giữa Mẹ Maria với mỗi người tín hữu. Lòng thảo hiếu mà các tín hữu dành cho Mẹ dựa trên lời ký thác của Chúa Giêsu.
1.- Sau khi đã ký thác môn đệ Gioan cho Đức Maria với những lời:“Hỡi người nữ, đây là con của bà!”, từ trên Thập giá Chúa Giêsu quay sang người môn đệ yêu dấu và nói với anh: “Đây là mẹ của anh!” (Ga19,26-27). Với những lời này, Đức Giêsu mặc khải cho Đức Maria tuyệt đỉnh của chức làm mẹ: vì là Mẹ của Đấng Cứu thế, Đức Maria cũng là mẹ của những người được cứu chuộc, mẹ của tất cả các phần tử của Nhiệm thể Con mình.
Đức Trinh nữ Maria đã đón nhận trong thinh lặng việc được nâng lên tới chóp đỉnh của chức làm mẹ về ân sủng, cũng như trước đây, Người đã ưng nhận qua tiếng “Xin vâng” lúc Truyền tin.
Đức Giêsu không những nhắn nhủ ông Gioan hãy chăm sóc Đức Maria với một tình yêu đặc biệt, nhưng còn ủy thác Mẹ cho ông để nhìn nhận như là mẹ của mình.
Trong bữa Tiệc ly, “môn đệ mà Chúa Giêsu yêu mến” đã lắng nghe lệnh truyền của Thầy mình: “Các con hãy yêu thương nhau như Thầy đã yêu thương các con” (Ga 15,12) và, khi tựa đầu trên ngực của Chúa, người môn đệ đã nhận lãnh một dấu hiệu đặc biệt của tình yêu. Những cảm nghiệm đó đã chuẩn bị cho ông lĩnh hội những lời của Đức Giêsu mời gọi hãy đón tiếp kẻ mà Thầy đã ban làm mẹ, và hãy yêu mến Người như chính Thầy với tình con cái hiếu thảo.
Ước chi hết mọi người biết khám phá ra nơi những lời của Đức Giêsu: “Đây là mẹ con!”, lời mời gọi hãy đón nhận Đức Maria làm mẹ, và hãy đáp lại tình mẹ của Người bằng lòng hiếu thảo.
2.- Qua lời ký thác của Đức Kitô cho người môn đệ yêu dấu, chúng ta hiểu rõ hơn ý nghĩa thích đáng của lòng tôn kính mà Hội thánh dành cho Mẹ Maria [2]. Thực vậy, lòng tôn kính này đặt các Kitô hữu trong mối tình con thảo của Đức Giêsu đối với Thân mẫu của mình, và nó giúp cho các tín hữu được tăng trưởng trong tình yêu mến đối với cả hai vị.
Lòng tôn kính mà Hội thánh dành cho Đức Trinh nữ Maria không phải chỉ là kết quả của một sáng khởi bộc phát của các tín hữu khi đứng trước một nhân vật cao trọng và ý thức vai trò của Người trong công cuộc cứu chuộc, nhưng nó dựa trên ý định của Chúa Kitô. Những lời nói “Đây là mẹ của con!” bộc lộ ý định của Chúa Giêsu muốn khơi dậy nơi các tín hữu một thái độ yêu mến và tin tưởng đối với Đức Maria, dẫn đưa họ tới việc nhìn nhận Người như người mẹ của mình, mẹ của hết mọi tín hữu.
Khi đến thụ giáo với Đức Maria, các môn đệ cũng như ông Gioan sẽ học biết cách hiểu biết Chúa Kitô một cách sâu đậm hơn, và thể hiện một mối tương quan yêu mến sâu xa bền bỉ hơn với Chúa.
Đồng thời, các tín hữu cũng khám phá ra niềm vui biết ký thác nơi tình mẹ của Đức Maria, sống như những người con cái thảo hiếu ngoan ngoãn.
Lịch sử của lòng đạo đức Kitô giáo dạy cho chúng ta biết rằng Đức Maria là con đường dẫn tới Chúa Kitô, và lòng thảo hiếu đối với Mẹ Maria không làm suy giảm lòng kính mến đối với Đức Giêsu; trái lại nó còn làm cho lòng kính mến đó tăng gia và tiến tới mức độ trọn hảo cao siêu.
Những thánh điện kính Đức Mẹ rải rác trên khắp thế giới chứng tỏ cho thấy những kỳ công mà ơn thánh Chúa đã được thực hiện qua lời chuyển cầu của Đức Maria, Thân mẫu của Chúa Kitô và là mẹ của chúng ta.
Được thu hút bởi sự hiền dịu của Người, những kẻ chạy đến cùng Đức Maria cũng tìm thấy Chúa Giêsu, Đấng cứu chuộc và là Chủ tể của đời họ.
Nhất là những người nghèo, chịu thử thách trong tâm hồn hay về vật chất, họ được gặp thấy nơi Đức Mẹ Chúa Trời một chỗ ẩn náu và an bình, họ khám phá ra rằng sự phú quý đích thực nằm ở ơn cải hóa và đi theo Chúa Kitô.
3.- Trong nguyên bản Hy lạp, bản văn Phúc âm tiếp tục như sau: “Từ giờ đó người môn đệ đón tiếp Người vào số tài sản của mình” (Ga 19,27). Bản văn nhấn mạnh thái độ mau mắn và quảng đại của ông Gioan đón nhận Thân mẫu của Chúa Giêsu, cũng như cho chúng ta biết về tâm tình của ông như là kẻ bảo vệ trung thành và một con ngoan ngoãn của Đức Trinh nữ Maria.
“Giờ” của sự tiếp đón cũng là giờ hoàn tất công trình cứu chuộc[3]. Chính trong bối cảnh đó mà chức làm Mẹ thiêng liêng của Đức Maria bắt đầu, cũng như bắt đầu việc tỏ lộ mối tương quan giữa Người với các môn đệ của Chúa.
Thánh Gioan đã tiếp đón Mẹ “vào giữa khối tài sản của mình”. Lối nói này xem ra muốn nêu bật thái độ của ông Gioan, đầy tôn kính và yêu mến: không những ông đã tiếp rước Đức Maria vào nhà của mình, nhưng nhất là ông đã sống một cuộc chia sẻ hiệp thông với Mẹ Maria. Thực vậy, theo tiếng Hy lạp, “giữa khối tài sản của mình” không phải chỉ hiểu về khối tài sản vật chất, bởi vì – như thánh Augustinô đã nói -, ông Gioan không có tài sản riêng tư nào hết (In Ioannis evangelium, tractatus 119,3), nhưng những lời đó ám chỉ tài sản thiêng liêng và những hồng ân do Chúa Kitô đã ban: ân sủng (Ga1,16), Lời Chúa (Ga12,48; 17,8), Thánh Thần (Ga 7, 39; 14,17), Thánh Thể (Ga 6,32-58)… Trong số những hồng ân mà người môn đệ đã nhận lãnh từ tình thương của Chúa Giêsu, ông cũng đón nhận Đức Maria như là mẹ, thiết lập với Người một mối thông hiệp sự sống sâu đậm.
Ước chi mỗi người Kitô hữu, theo gương của người môn đệ yêu dấu, “hãy đưa Đức Maria về nhà mình”, hãy dành chỗ cho Người trong cuộc sống hằng ngày của mình, biết nhìn nhận một vai trò của Người mà Chúa đã xếp đặt trong con đường cứu rỗi.
[1] Xem lại bài 33: Đức Maria, bà Evà mới.
[2] Xc. bài 66.
[3] Tại Cana, Chúa Giêsu nói với Đức Maria: “Giờ chưa đến” (Ga 2,4). Theo các nhà chú giải, trong Phúc âm thánh Gioan, tiếng “giờ” mang một ý nghĩa chuyên môn, ám chỉ “giờ” mà Chúa Giêsu thực hiện việc cứu chuộc trên thập giá (Ga 12,23.27; 13,1).
