Những đau khổ trong đời

Đứa bé vừa thoát thai từ lòng mẹ đã mang tiếng khóc chào đời, phải chăng như dấu hiệu nói lên “đời là bể khổ”. Dù muốn hay không, sự đánh dấu đau khổ cũng đã gắn liền với kiếp nhân sinh ngay từ những giây phút đầu đời. Nguyên nhân của đau khổ chính là do sự dữ, do tội lỗi đã xâm nhập vào thế gian (Rm 5, 12). Từ một lúc nào đó sự dữ, sự tội, sự ác đã có mặt trong thế gian này, do con người đã phá vỡ trật tự hài hoà mà Thiên Chúa đã thiết định khi tạo dựng (St 2, 16-17; 3, 1-7). Sự dữ xuất hiện như một hiện tượng và là một thực tại bi đát của những thương đau trong kiếp người. Sự dữ hiện hữu dưới mọi hình thức và tàng ẩn trong chính tâm khảm của con người. Nó tự động phát triển, lây lan và thâm nhập vào mọi sinh hoạt của con người. Nó chế ngự con người một cách vô hình và và đưa đến hậu quả đau khổ một cách đương nhiên tuỳ thuộc vào mức độ nguyên nhân. Người ta làm mọi cách để tránh khổ. Bao nhiêu tôn giáo xuất hiện là để “cứu khổ”. Tuy nhiên cuộc sống và đau khổ là một thực tại đồng bộ không thể tách rời. Dù sao thì sự dữ vẫn nằm trong quyền năng của Thiên Chúa, Đấng có thể biến cải sự dữ thành sự lành (Câu chuyện Giuse : St 37-50), Đấng chấp nhận cho cỏ lùng và lúa cùng lớn lên đợi cho đến mùa gặt (Mt 13, 29-30), Đấng “cho mặt trời của Ngài mọc lên soi sáng kẻ xấu cũng như người tốt, và cho mưa xuống trên người công chính cũng như kẻ bất lương”. (Mt 5, 45). Chúng ta không có quyền tiêu diệt người ác, nhưng chúng ta có bổn phận phải tiêu diệt sự ác trong con người, trước tiên nơi chính mình. Vì thế, tự bản chất, cuộc sống đòi hỏi một sự thanh tấy sự dữ không ngừng ở nơi chính mình, vì chính mình là mầm móng trước tiên gây nên biết bao đau khổ cho mình và cho người khác. Do đó trên bình diện tâm linh chúng ta có thể nói rằng, hạnh phúc là tự mình ban cho mình và đau khổ cũng là tự mình chuốc lấy cho mình. Cho dù trong thực tế vẫn có những trường hợp kẻ gian ác vẫn sung sướng, và kẻ lành phải chịu những tai ương khốn khổ, nhưng chủ yếu vẫn là cái nhìn từ nội tâm : Do lòng “Từ Tâm” những hoạ tai có thể gây tan tác bên ngoài, nhưng vẫn không thể gây thao túng bên trong, vẫn không làm “động tâm”, và nao núng trong mọi tình huống. Sách Giob đã cố gắng trả lời vấn đề này cho dầu chưa mỹ mãn, nhưng cuối cùng, đau khổ vẫn là một huyền nhiệm, con người không thể hiểu hết những nguyên do sâu thẳm của nó ngoài việc nhìn ngắm Đức Kitô trên thập giá như chứng tích của tình yêu.

Tuy dù có những nguyên do sâu thẳm ta không thể hiểu hết được, nhưng đau khổ không phải là sự đối kháng của con người, không phải là một mảnh lực bên ngoài phải loại trừ, nhưng trái lại, đau khổ thực sự là một mầu nhiệm linh thiêng gắn liền với cuộc sống con người. Tuy người ta sợ hãi nhưng đau khổ thực sự là một nhu cầu thiết yếu cho đời sống làm người. Không có đau khổ, con người “sẽ không lớn nổi thành người”, không thể hoàn thành “định mệnh” của mình, và càng không thể hiểu được giá trị chân thực của đời sống làm người.  Như vậy đau khổ có một ý nghĩa và giá trị nhất thiết để hoàn thành chính mình theo Thiên ý . Thật vậy, chính «Đức Giêsu cũng phải trải qua gian khổ để trở thành vị lãnh đạo thập toàn» (Dt 2,10) và Ngài cũng «đã phải trải qua nhiều đau khổ mới học được thế nào là vâng phục» (Dt 5,8), để lại một gương mẫu cho chúng ta dõi bước theo Ngài (Pr 2, 22). Ai đến trong cuộc trần cũng đều mong chiếm hữu hạnh phúc cho mình. Nhưng Chúa Giêsu đến thì Ngài lại mong chu toàn thánh ý Cha, mà thánh ý Cha là “chén đắng”, là nhục hình, để  đánh đổi lấy hạnh phúc cho nhân loại. Những ai bước theo Ngài : này con xin đến để chu toàn Thánh Ý  (TV 40) cũng nhận lấy chén đắng mà Chúa Giêsu đã uống để đánh đổi hạnh phúc cho mình và cho anh em. Như vậy, Chúa cứu độ con người không bằng con đường nào khác ngoài con đường đau khổ đến tận cùng, để có thể thanh tẩy và đền bù tội lỗi của họ. Với định hướng này đau khổ không còn là những phản kháng trần tục, nhưng là một phương tiện thần thiêng Chúa dùng để tinh luyện và thánh hoá đời sống con người.

Cũng như Sự Dữ giúp ta nhận ra tính cách chân chính của Sự Thiện, thì Đau Khổ cũng giúp ta nhận ra tính cách cao quí của Hạnh Phúc. Chính nhờ đó mà con người giảm bớt đi những đam mê ích kỷ, những tham vọng và thoả mãn cá nhân, đồng thời nổ lực tìm hiểu và khám phá ra những đường nẻo của Thiên Chúa trong cuộc đời. Tuỳ theo mức độ nhận thức này người ta sẽ ý thức và xác tín được ơn gọi cao cả làm người và làm con cái Thiên Chúa : “Anh em hãy nên hoàn thiện như cha anh em ở trên trời là  Đấng hoàn thiện” (Mt 5, 48). Chính từ cơ bản nền tảng nói trên mà mối tương quan sâu xa giữa người với người được thiết lập để mở ra một con đường tình yêu trong sự cảm thương, chia sẻ và gắn bó với nhau trong thân phận làm người . Con người chỉ mềm lòng khi đứng trước nỗi đau, chỉ nhận chân khi đứng trước nổi khổ (Lc 15, 14-20). Trong sự khổ tâm của chính mình ta mới hiểu được những nỗi khổ tâm của người khác. Khi mong được sự cảm thông trong tình cảnh khốn đốn của mình ta mới biết cảm thông với bao nỗi bất hạnh trong cuộc đời. “Đồng bệnh tương lân”, lâm vào tình cảnh bi ai mới biết thương người khốn khó. Tình yêu chân chính không thể lớn lên nơi một tâm hồn thiếu vắng và muốn tránh né đau khổ. Cuộc sống chẳng ý nghĩa và đẹp đẽ gì khi con người không chấp nhận khổ đau. Không ai ưa thích sự đau khổ, nhưng trong đau khổ người ta yêu chuộng và khám phá ra bí quyết sống hạnh phúc. Trong cuộc sống vàng thau lẫn lộn, đau khổ giúp ta nhận ra sự thật và giả trá, chân lý và sai lầm, giúp ta vươn lên trên con đường tiến tới CHÂN THIỆN MỸ.

Lạy Chúa, trong chương trình quan phòng cứu độ của Ngài, con tin rằng đau khổ không nhận chìm con, nhưng mời gọi con tỉnh thức và vươn lên trong sự thiện, trong nổ lực cậy trông và tin tưởng. Đau khổ nhắc nhở cho con thân phận và kiếp sống mỏng manh của mình để con không quá bám níu vào bất cứ diều gì và bất cứ người nào trong cuộc đời này, mà chỉ hy vọng vào một mình Chúa mà thôi. Con tin rằng, Chúa thương ai nhiều, thì Chúa cũng muốn cho họ đau khổ nhiều hơn để họ được nên tinh ròng và hoàn thiện trong tình yêu Chúa. Con không dám nói rằng mình khao khát chịu đựng đau khổ cùng với Chúa để mong dự phần vinh hiển, nhưng con muốn vui lòng đón nhận mọi đau khổ như Chúa muốn, để thanh tẩy những lầm lỗi yếu đuối của con trong cuộc đời và để trả lại niềm vui và hạnh phúc của anh em con mà con đã làm mất đi của họ. Con muốn ôm lấy đau khổ như một người bạn chí thân như ôm lấy Thập Giá trên con đường bước đi theo Chúa về quê hương phúc thật. Xin ban cho con sức mạnh của lòng yêu mến Chúa trên hết mọi mọi sự để con luôn bình tâm trong mọi nổi đau khổ của cuộc đời mình.

Lm. Thái Nguyên

Simon Hòa Đà Lạt