Vấn đề có tính muôn thuở đặt ra cho tôn giáo từ Đông sang Tây là làm sao để thiết lập được mối tương quan giữa con người và thực thể siêu việt trên con người. Thực thể siêu việt ấy tuỳ từng mỗi tôn giáo ( đạo ) mà có những tên gọi khác nhau. Đạo Khổng cho là Thái Cực. Đạo Lão gọi là ĐẠO. Đạo Phật gọi là Phật ( Tánh ). Đạo Chúa gọi là Thiên Chúa v.v…Có thiết lập được mối tương quan ấy thì cuộc sống mới an thoả trái lại thì không. Cuộc khủng hoảng của nhân loại nói chung và Ki Tô giáo nói riêng hiện nay chính là do đã không thể thiết lập được mối tương quan này “ Trong các ngày từ mùng 10 tới 12 năm 2009 đại hội liên ngành về đề tài “ Thiên Chúa ngày nay với Ngài hay không có Ngài thay đổi tất cả” đã diễn ra tại Ro Ma. Đại hội này do hội đồng Toà Thánh Văn Hoá tổ chức với sự tham dự của hàng trăm người gồm nhiều chuyên viên thuộc nhiều ngành khác nhau. Trong sứ điệp gửi các tham dự viên đại hội, đức Thánh cha Biển Đức XVI khẳng định rằng = Vấn đề Thiên Chúa là vấn đề trung tâm đối với thời đại chúng ta ngày nay trong đó người ta thường giản lược con người vào một chiều kích duy nhất là chiều kích hàng ngang và cho rằng việc rộng mở cho Đấng Siêu Việt không quan trọng. Trái lại tương quan với Thiên Chúa là điều nòng cốt đối với con đường của nhân loại. Giáo Hội và mọi Ki Tô Hữu đều có bổn phận làm cho Thiên Chúa hiện diện trong thế giới này và tìm mở lối cho con người đến với Thiên Chúa. Trong tình trạng văn hoá và tinh thần như tình trạng chúng ta đang sống, khuynh hướng gạt bỏ Thiên Chúa vào lãnh vực riêng tư coi Ngài như không quan trọng và thừa thãi hay chối bỏ Ngài một cách tỏ tường ngày càng gia tăng” ( Nguồn Radio Vatican 12/12/2009 = Linh tiến Khải – Đại hội về Thiên Chúa trong thế giới ngày nay ).
Sở dĩ thế giới ngày nay coi Thiên Chúa như không quan trọng và thừa thãi là vì đó chỉ là một thứ khái niệm về Thiên Chúa chứ không phải Thiên Chúa của Thực Tại Hằng Sống. Chỉ có Đấng Thiên Chúa Hằng Sống cũng là Đấng Cha của mỗi người mới có thể giải quyết được vấn đề khổ đau hay hạnh phúc của con người chứ còn Thiên Chúa của khái niệm thì không. Chính vì Thiên Chúa khái niệm không thể giải quyết được những vấn đề sinh tử của con người thế nên chẳng những F. Nietzche mà ngay đến cả Thần học cũng phải tuyên bố… khai tử ( Theologie de la mort de Dieu ). Thiên Chúa bị giết chết bởi đó chỉ là một thứ khái niệm. Đang khi đó Thiên Chúa chân thật phải là Thiên Chúa của kẻ sống như Đức Ki Tô đã nói “ Ấy Ngài chẳng phải là Thiên Chúa của kẻ chết đâu bèn là của kẻ sống, bởi ai nấy đều vì Ngài mà sống” ( Lc 24, 38 ).
Thiên Chúa chân thật không phải là Thiên Chúa của kẻ chết mà là của kẻ sống và Thiên Chúa của kẻ sống này đã trao ban cho Dân Chúa và từng mỗi cá nhân một Giao Ước gọi là Giao Ước Tình Yêu hầu cho con người được sống “ Vậy nên phải nhận biết rằng Giehova ĐCT ngươi ấy là ĐCT thành tín giữ sự Giao Ước và nhân từ đến ngàn đời cho nhnững kẻ yêu mến Ngài và vâng giữ các điều răn Ngài và Ngài báo ứng nhãn tiền cho những kẻ ghét bỏ Ngài mà huỷ diệt chúng nó đi” ( Đnl 7, 9 -10).
Giao ước chính là một thứ hợp đồng được hai bên A và B cam kết thực hiện. Ở đây bên A là Thiên Chúa còn bên B là Dân Riêng Thiên Chúa. Điều kiện được đưa ra cho bên B tức Dân Chúa là phải yêu mến Thiên Chúa và vâng giữ các giới răn của Ngài. Thế nhưng người Do Thái còn gọi là Dân Cựu Ước chỉ biết tuân giữ giới răn một cách hình thức mà không thực sự có lòng yêu mến Thiên Chúa. Nếu chỉ tuân giữ các giới răn cách máy móc mà không có lòng yêu mến thì việc tuân giữ ấy chẳng thể có ơn ích gì về mặt tâm linh. Tại sao ? Bởi vì mục đích của việc giữ luật là để cho ta trở về và yêu mến Thiên Chúa Đấng ở nơi mình. Yêu mến Thiên Chúa ở nơi mình đó chính là con đường Trọn Lành mà Đức Ki Tô muốn ở nơi những người theo Chúa “ Có người đến hỏi Ngài = Thưa Thày tôi phải làm việc lành chi để được sự sống đời đời ? Chúa Giê Su đáp = Sao ngươi hỏi Ta về việc lành ? Chỉ có một Đấng Lành mà thôi, nhưng nếu ngươi muốn vào sự sống thì hãy giữ các điều răn. Người ấy hỏi = Điều răn nào ? Chúa Giê Su đáp = Chớ giết người chớ gian dâm chớ trộm cắp chớ làm chứng dối. Hãy hiếu kính cha mẹ và hãy yêu kẻ lân cận như mình. Gã trai trẻ đó lại thưa rằng = Còn thiếu chi nữa ? Chúa Giê Su trả lời = Nếu ngươi muốn được nên trọn lành thì hãy đi bán hết của cải ngươi mà cho kẻ khó thì ngươi sẽ có của báu ở trên trời rồi hãy đến theo Ta” ( Mt 19, 16 -21 ).
Tuân giữ các giới răn, điều ấy rất tốt nhưng chưa đủ cho con đường Trọn Lành. Để nên trọn lành thì phải đi theo Chúa “ Ai muốn theo Ta thì phải bỏ mình vác thập giá mình mà theo” ( Mt 16, 24 ). Cái tấm gương bỏ mình theo Chúa đã được các Thánh thể hiện bằng nhiều cách thế khác nhau và trong số đó chúng ta phải kể đến Thánh An Tôn ( 251 – 356 ) ngài đã bán hết gia sản phân phát cho kẻ nghèo rồi vào tu trong rừng sâu núi thẳm suốt mấy mươi năm trường. Thế nhưng con đường bỏ mình ấy chẳng những quá khó lại không còn thích hợp với thời đại hôm nay là thời mà lý trí hầu như ngự trị. Với lý trí thì con đường thập giá bỏ mình của Đức Ki Tô trở thành…ngu dại ( 1C 1, 22 -25 ) Mặc dầu vậy chân lý ngàn đời vẫn là chân lý. Bao lâu còn thấy có mình ( Chấp Ngã ) thì Thiên Chúa không thể hiện hữu lý do bởi vì chấp ngã tức còn có sự phân biệt giữa Ta và Người, giữa Ta và Thiên Chúa ở ngoài Ta. Một khi Thiên Chúa đã ở…ngoài mình thì làm sao ta có thể mến yêu Ngài ? Còn phân biệt thì Thiên Chúa vẫn cứ ở ngoài ta. Đang khi đó Thiên Chúa không hề có bất cứ một sự phân biệt nào “ Ta nói cùng các ngươi, hãy yêu kẻ thù nghịch các ngươi và cầu nguyện cho kẻ bắt bớ các ngươi hầu cho các ngươi được làm con của Cha các ngươi ở trên trời bởi vì Ngài khiến mặt trời soi trên kẻ ác cùng người thiện. Mưa cho người công chính cùng kẻ bất chính” ( Mt 5, 44 – 45).
Nếu cứ coi Thiên Chúa như là đấng thần linh ở bên ngoài mình thì không bao giờ có thể thực hiện được Giao Ước Tình Yêu mà Thiên Chúa muốn ở nơi mỗi người. Yêu mến Thiên Chúa sẽ được Ngài đáp lại bằng sự nhân từ đến ngàn đời. Ngược lại tất sẽ không khỏi bị huỷ diệt. Vào thời gian thích hợp Thiên Chúa Đấng là Cha đã sai Người Con Chí Ái của Ngài là Đức Giê Su Ki Tô xuống thế rao giảng Tin Mừng Nước Trời cùng với lời khuyên dạy “ Quả thật Ta nói cùng các ngươi, nếu các ngươi không quay lại trở nên như con trẻ thì hẳn chẳng vào được Nước Trời đâu” ( Mt 18, 3 ).
Lời Chúa nói “ Hãy nên như con trẻ” đã được Thánh Teresa Hài Đồng Giê Su khám phá như một chân lý bất hủ và từ đây chúng ta đã có được Con Đường Thơ Ấu Thiêng Liêng để noi theo. Tiếp nối con đường này đã có vô số con người nhận ra chân lý và một trong số đó là chị Consolata Betrone nữ tu dòng Capucine “ Một ngày thứ hai nọ trong mùa hè 1924 cô Dina Richetto một trong các bạn đồng lứa tuổi của tôi nhờ tôi giữ dùm một cuốn sách. Đó là cuốn truyện “ Một Linh Hồn”. Sau cơm chiều tôi ra ngồi trên bao lơn trước cửa tiệm tạp hoá của gia đình và dưới ánh đèn đường tôi khởi sự đọc truyện của chị Teresa HĐGS. Một cảm xúc xâm chiếm tôi. Tôi chính là linh hồn yếu đuối mà Chúa Giê Su đã khám phá ra. Chúa sẽ tìm được linh hồn nào yếu đuối hơn linh hồn tôi ? Lời mời gọi các linh hồn nhỏ lôi kéo tôi: Sống Tình yêu, yêu Chúa Giê Su. Tôi muốn yêu Chúa Giê Su như chưa hề có ai yêu được như vậy. Tôi gục đầu vào hai bàn tay và nghe có tiếng Chúa gọi trong lòng, một tiếng gọi luôn luôn thúc bách hơn mãi” ( Nguồn Lm Lorenzo Sales – Con Đường Nhỏ Của Tình yêu ).
Chúa mời gọi chị Consolata đồng thời cũng là cho mỗi người đó là hãy “ Sống Tình Yêu”. Từ bao lâu nay tín hữu chúng ta vẫn siêng năng tham dự Thánh lễ, đọc kinh lần chuỗi Mân Côi, làm việc Tông đồ v.v…Thế nhưng đó có thể chỉ là những việc đạo đức bên ngoài chứ chưa thật sự Sống Tình Yêu. Cần phải Sống Tình Yêu bởi vì Thiên Chúa là Tình Yêu như lời nhắn nhủ của Thánh Gioan Tông Đồ ‘ Hỡi kẻ yêu dấu chúng ta hãy thương yêu lẫn nhau vì sự thương yêu đến từ Thiên Chúa. Hễ ai thương yêu thì sanh bởi Thiên Chúa và nhận biết Thiên Chúa. Ai chẳng thương yêu thì không nhận biết Thiên Chúa vì Thiên Chúa là Tình Yêu. Sự thương yêu của Thiên Chúa đối với chúng ta đã bày tỏ ra trong điều này: Thiên Chúa đã sai Con Một của Ngài đến thế gian hầu cho chúng ta nhờ Con mà được sống” ( 1Ga 4, 7 -9 ).
Thiên Chúa là Tình yêu điều ấy có nghĩa Tình Yêu chính là Bản Thể là Yếu Tính của con người. Bởi lẽ Tình Yêu là Bản Thể thế nên hết thảy mọi việc đều ohải quy chiếu nơi Tình Yêu mà làm. Yêu người thì phải yêu cả kẻ thù nghịch cùng mình. Cầu nguyện thì phải xoay cái Tâm trở vào bên trong nơi Đấng Cha ngự trị mà cầu v.v…Sự quy chiếu vào Tình Yêu như thế chính là Sống Tình Yêu và để có thể Sống Tình Yêu thì nhất thiết cần phải có phương pháp. Chúa Giê Su dạy chị Consolata phương pháp Sống Tình Yêu ấy bằng câu Tác Động Liên Lỷ Mến Yêu “ Giê Su Maria lòng con yêu mến xin cứu các linh hồn”.
Người đời ai cũng nghĩ mình sống đây là sống với thân xác, tất cả những hành vi cử chỉ nói năng v.v…là do thân xác quyết định. Thế nhưng thật sự thì hoàn toàn không phải như vậy. Thân xác không phải là cái quyết định nhưng là tư tưởng. Nói cách khác thân xác chỉ là cái dụng cụ để tư tưởng phát huy. Ta ăn là do tư tưởng muốn ăn. Ta đi hay đứng hoặc rẽ bên phải bên trái là do tư tưởng muốn như vậy. Tất cả mọi quyết định là do tư tưởng thế nhưng trong lãnh vực tâm linh lại không phải như vậy. Tôi muốn làm điều thiện không muốn làm điều ác nhưng không thể được “ Vì lòng muốn thì ở nơi tôi nhưng quyền lực làm điều thiên tôi muốn thì tôi không thể làm. Còn điều ác tôi không muốn thì tôi lại làm. Song nếu tôi làm điều tôi không muốn thì chẳng còn phải là tôi làm điều đó bèn là tội lỗi ở trong tôi” ( Rm 7, 18 – 20 ).
Nguyên nhân sâu xa khiến điều thiện tôi muốn lại không làm còn điều ác tôi không muốn thì tôi lại làm đó là vì còn có “ Cái Tôi”. Tôi muốn yêu mến Chúa muốn làm việc lành phúc đức nhưng lại bị “Cái Tôi” cản trở. Chúa dạy Consolata Tác Động Liên Lỷ Mến Yêu mục đích là để cho chị thực hiện được điều ước nguyện muốn yêu mến Chúa “ Trong những năm đầu mới đi tu tôi tưởng chỉ có việc làm mới chứng tỏ lòng tôi yêu mến Chúa Giê Su. Nhưng khi cấm phòng dọn mình khấn, Chúa đã giác ngộ tôi thế này “ Con ham mê việc quá đấy. điều cần thiết cho con là Yêu Mến Cha. Ngày lễ Chúa Thánh Thần Hiện Xuống tôi đã hứa với Chúa rằng Lạy Chúa Giê Su con đã thề hứa với Chúa và con tin chắc rằng đường con theo là đường Yêu Mến. Con xin băng mình vào Đường Tình yêu và xoá bỏ tất cả quyết định trước kia. Ngay từ hôm nay cho tới lúc chết con xin hứa với Chúa = Con quyết sống Tác Động Liên Lỷ Mến Yêu, làm mỗi việc vì Tình Yêu và luôn luôn tìm kiếm Tình yêu Chúa” ( Lm Lorenzo Sales – Con Đường Nhỏ Của Tình Yêu ).
Lời hứa làm mỗi việc vì Tình yêu và luôn luôn tìm kiếm Tình Yêu Chúa. Đây không phải chỉ là ước muốn của một linh hồn ưu tuyển là nữ tu Consolata nhưng là bổn phận của hết thảy những người Con Chúa “ Ngươi hãy hết lòng hết ý chí mà thương yêu Chúa là Thiên Chúa ngươi, ấy là điều răn quan trọng và trên hết” ( Mt 22, 37 ). Yêu mến Thiên Chúa hết lòng hết ý chí có nghĩa là lòng yêu mến Chúa phải phát xuất từ ở nơi nội tâm có nghĩa từ trong tư tưởng. Như đã biết người ta sống ( nói năng, hành động ) là do tư tưởng nhưng tư tưởng của con người lại luôn hướng chiều ra bên ngoài để phân biệt tìm cầu. Sự phóng tâm ấy khiến cho ta …quên mất Bản Tánh chân thật cũng là Thiên Tánh ở nơi mình và cũng vì…quên như thế nên không thể nào yêu mến Chúa cho thật được.
Tự thân mỗi người không ai có thể yêu mến Thiên Chúa bởi vì Ngài là Đấng vô hình vô thanh vô khí…Chúa Giê Su dạy Tác Động Liên Lỷ Mến yêu chính là để Ngài thay ta cái việc yêu mến này. Ngày 24/3/1943 Chúa dạy chị “ Con biết Cha yêu con vô cùng. Trái tim Cha là Trái Tim Thiên Chúa, chắc chắn rồi nhưng cũng là một trái tim nhân loại như trái tim con. Cha khát khao Tình Yêu của con cùng với tất cả mọi tư tưởng của con. Nếu con nghĩ đến người khác dù là những người rất Thánh thì con sẽ không nghĩ đến Cha cách trọn vẹn được. Cha thèm khát các tư tưởng đó. Con nghe đây Cha sẽ nghĩ đến mọi sự cho con cả những điều nhỏ mọn nhất. Phần con con hãy nghĩ đến Cha mà thôi. Cha khát Tình yêu của con. Vậy con đừng lo lắng chi hết nếu không con sẽ gắn thêm gai nhọn vào đầu Cha đó”.
Chúa đòi hỏi Tác Động Mến Yêu cần phải liên lỷ tức là mỗi câu niệm Giê Su Maria lòng con mến yêu xin cứu các linh hồn” cần phải không ngừng tiếp nối nhau không dứt. việc này rất khó và có thể nói đó là một cuộc chiến đấu kiên cường. Ngày 16/9/1936 Chúa dạy “ Con tưởng Cha không thể ban cho con Tình yêu liên tục ngay sao ? Nhưng Cha thích con chiến đấu, ngã rồi chỗi dậy. Tóm lại Cha thích con cố gắng và làm những gì con có thể làm được, Cha rất vui mừng thấy con gan dạ vượt qua mọi trở ngại để tiếp tục TĐLLYM của con”. Chúa Giê Su cho chị thấy rõ TĐLLYM là một Thánh Giá và đòi hỏi tất cả mọi tài năng của linh hồn phải cố gắng liên tục để thủ tiêu mọi tư tưởng và từng tư tưởng vô ích. Để khích lệ chị dấn thân vào con đường cam go này. Chúa Giê Su khuyên chị đừng nghĩ đến tương lai nhưng sống và Thánh hoá từng giây phút hiện tại trong TĐLLYM “ Con hãy sống Tình Yêu từng phút một chứ cả ngày thì dài quá cho con đấy”.
Chỉ có nỗ lực TĐLLYM mới làm cho ta được sống giây phút hiện tại và sống giây phút hiện tại đó chính là Sống Tình yêu. Người đời không sống giây phút hiện tại mà cứ lo nghĩ hết về tương lai chưa đến lại ân hận nuối tiếc những gì trong quá khứ. Không sống giây phút hiện tại tức là không thật sự sống. Đức Khổng Tử nói “ Tâm bất tại yên thị nhi bất kiến thính nhi bất văn, thực nhi bất tri kỳ vị” ( Tâm không đặt vào đó thì tuy nhìn nhưng không thấy. Tuy nghe nhưng không biết. Tuy ăn nhưng không cảm nhận được mùi vị của thức ăn – Sách Đại Học ).
Chân lý vốn dĩ là một dù Đông hay tây dù Nho dù Phật dù Chúa cũng không thể khác. Nho gia nói Tâm không đặt vào đó thì tuy nhìn mà không thấy….Kinh Lăng Nghiêm nhà Phật nói “ Nhược năng chuyển vật tức đồng Như Lai. Tâm chuyển được vật là Như Lai còn vật chuyển được Tâm là chúng sanh. Đạo Chúa nói Thiên Chúa là Tình yêu và vì thế cần phải Sống Tình Yêu. Chúa nói với Thánh Angela de Folingo “ Con không thể sống mà không có Tình Yêu vì Cha Thiên Chúa của con. Cha là Tình Yêu.”. Thiên Chúa là Tình Yêu, sống trong Tình Yêu là sống trong hiện tại. Cũng bởi Thiên Chúa là Tình Yêu thế nên chính Tình Yêu đã tiên liêu Luyện Ngục cho những linh hồn chưa được thanh luyện đủ ở đời này. Tình Yêu sửa soạn Thiên Đàng cho người công chính. Cũng vì Tình Yêu bị nhục mạ hay khước từ đã dựng nên Hoả Ngục.
Thiên Chúa không hề tạo ra Hoả Ngục, nơi đó chỉ dành cho những kẻ…muốn đến đó mà thôi. Ngày 15/12/1935 Chúa Giê Su nói với chị Consolata “ Cha đã chăm sóc và ban ơn dồi dào cho chúng con suốt đời tại thế của chúng con. Thế rồi trong giờ sau hết của chúng con khi Cha chỉ còn việc hái lấy hoa trái của Ơn Cứu Chuộc. Khi linh hồn chúng con sắp được hưởng hạnh phúc rồi mà Cha lại để cho ma quỷ kẻ thù tệ hại nhất của Cha cướp lấy linh hồn chúng con sao ? Như vậy các lời Cha hứa ban sự sống đời đời trong Phúc Âm sẽ ra sao ? Làm sao có thể tin được những sự kỳ quái như vậy ? Chết mà không được hối cải chỉ xảy đến cho những kẻ nào muốn xuống Hoả Ngục và do đó từ chối Tình Thương Xót của Cha”. Hoả Ngục chỉ để dành cho những kẻ khước từ Tình Yêu. Còn về phần mình chúng ta tin ở Tình Yêu và muốn đáp trả lại Tình yêu vô biên của Chúa./.
Phùng Văn Hoá
( Để ghi nhớ Ngày Lễ Suy Tôn Thánh Giá – 14/9/2016 )