Hy sinh chịu đựng bệnh lao phổi hoành hành khi vừa mới chịu chức linh mục, ngày 11 tháng 06 năm 1953, không một lời than trách. Dù tương lai tưởng như sụp đổ hoàn toàn với căn bệnh hiểm nghèo. Ngài luôn tin tưởng phó thác vào Chúa và âm thầm hy sinh.
Hy sinh sống thiếu thốn như tất cả linh mục sinh viên du học ở Roma từ năm 1956 đến 1959. Ngài từ chối mọi đặc ân mà Tòa Đại Sứ Việt Nam dành cho, vì biết Ngài là cháu ruột của Tổng Thống Ngô Đình Diệm.
Hy sinh đứng mũi chịu sào cho Giáo Phận Huế sau biến cố 1 tháng 11 năm 1963 trước những xáo động tôn giáo chính trị tại miền Trung, nhờ đó mà Giáo Phận được sống trong an bình.
Và nổi bật hơn cả, Ngài đã hy sinh từng ngày trong suốt 9 năm mất tự do. Chịu đựng tất cả những khổ cực vì muốn trung thành với Chúa và Giáo Hội. Hơn ai hết, Ngài đã sống một cách anh hùng những gì Ngài nhắn nhủ trong cuốn sách Đường Hy Vọng. “Con sẵn sàng hy sinh cho Hội Thánh và hy sinh vì Hội Thánh”. (ĐHV số 265) Trong suốt thời gian này, Ngài đã không bao giờ bỏ mất cơ hội để hy sinh: “tươi cười với một người nói móc họng mình, thinh lặng trước một vu cáo bất công, yêu thương một người bạn phản bội, không nói một lời hóc búa trả đũa” (ĐHV số 153) bởi vì Ngài ý thức hy sinh là dấu chứng tình yêu. Và tình yêu mạnh hơn sự chết, có thể làm được tất cả, ngay cả biến kẻ thù thành bạn hữu của mình. (Đức Ông Phaolô Phan Văn Hiền, CHA TÔI 1)
Tấm gương hy sinh thầm lặng của vị Tôi Tớ Chúa, Đức Hồng Y Phanxicô Xaviê Nguyễn Văn Thuận sáng rực giữa đêm đen bão bùng gian nan, có thể giúp Kitô hữu thêm nghị lực, can đảm sống Mùa Chay thấm đậm ý nghĩa và hữu ích thật sự.
Bước vào Mùa Chay, Đức Giêsu mời gọi đoàn chiên theo Người sống đạo sâu sắc, không dễ dãi phù phiếm, chuộng hình thức, giả dối, che đậy tâm hồn rỗng tuếch, mà lòng dạ chạy theo hư danh, khoe khoang, khoác lác, khao khát sự nổi tiếng, ước ao sự thán phục, ca ngợi, tung hô của thiên hạ bá tánh.
Đức Giêsu muốn nhắc đến ba nghĩa vụ thường xuyên của mỗi người. Đó là đối với Thiên Chúa, bản thân và tha nhân, qua ba lời khuyên chí tình.
Cầu nguyện thật
Vào Mùa Chay, nhà thờ nào rổn rảng rền vang kinh hạt. Quý cụ ông, cụ bà đua nhau xúng xính khăn đóng áo dài, sốt sắng ngẫm nguyện. Giới trẻ cũng nô nức rủ nhau dự cấm phòng, cùng nhau sám hối xưng tội. Các ca đoàn trầm bổng luyện tập những khúc bi ai, sầu não bài ca Thương Khó. Một bức tranh tổng thể thật đẹp, thật phù hợp Mùa Trở Về. Nhưng càng ý nghĩa hơn nữa với tất cả tấm lòng chân tình, khiêm nhu, thầm lặng, cẩn mật và thành kính. Không phải chỉ hoạt náo dưới ống kính chụp hình, hay camera ghi làm kỷ niệm, khoa trương trên mạng toàn cầu.
Hình thức nên có, nhưng quan trọng cần nội dung thật, ăn năn thật, sám hối thật, cũng như trở về thật. Đừng đánh trống bỏ dùi kẻo Đức Giêsu buồn bã, thất vọng. Đừng háo danh phù phiếm thế gian. Đừng trở thành lễ hội tưng bừng, mà lòng trí vẫn sỏi đá, dửng dưng, chai lỳ.
Làm thế nào thành tâm cầu nguyện đúng như Đức Giêsu đã công phu chỉ dạy: “Khi cầu nguyện, hãy vào phòng, đóng cửa lại, và cầu nguyện cùng Cha của anh, Ðấng hiện diện nơi kín đáo. Và Cha của anh, Ðấng thấu suốt những gì kín đáo, sẽ trả công cho anh.” (Mt 6. 6)
“Hoạt động không cầu nguyện là vô ích trước mặt Chúa. Máy móc tự động có thể làm hơn con.”(Đường Hy Vọng, số 118)
Bác ái thật
Có nhiều cách bác ái, từ thiện, đâu chỉ duy nhất trợ giúp tiền của, áo quần, vật dụng cho người nghèo khó. Nhưng thiên hạ thích chọn kiểu làm từ thiện này, vì dễ dàng lên báo, lên TV, lên web, cho khắp nơi tấm tắc thán phục, ca ngợi quý ân nhân rộng tay hào phóng.
Chứ mấy ai biết đến những công cuộc giúp đỡ âm thầm, như thăm viếng, chia sẻ, an ủi, chăm sóc những bệnh nhân phong cùi, Aids? Mấy ai muốn sống cùng, sống với, sống vì anh em sắc tộc cao nguyên, đơn sơ, túng bấn, nghèo cả vật chất lẫn tinh thần?
“Ký sổ vàng, mua vé số, cho quần áo cũ, những việc bác ái để khỏi bị quấy rầy! Yêu thương mới là khó. Hãy để lòng con trong sổ vàng, trong vé số, trong quần áo cũ.”(Đường Hy Vọng, số 740)
Chay tịnh thật
Ngoài giữ chay, kiêng thịt như luật Hội Thánh dạy, còn cần chay tịnh lòng, ngũ quan, chay tịnh tâm trí, suy tưởng, chay tịnh hành vi, ứng xử với tha nhân. Một câu nhịn chin câu lành. Diệt dục, tiết chế, ăn chay để làm chủ thân xác. Nghĩ tốt, nói tốt cho nhau, xóa đi tị hiềm, ganh ghét, đố kỵ, để bác ái, yêu thương tha nhân, kể cả kẻ thù.
“Hy sinh và nguyện ngắm đi đôi. Nếu con không hy sinh, con đừng phàn nàn vì nguyện ngắm nguội lạnh.”(Đường Hy Vọng, số 148)
Lạy Chúa Giêsu, xin dẫn chúng con vào hoang địa hằng ngày, giúp chúng con noi gương Người, chay tịnh, hãm mình, hy sinh, để có thể làm chủ bản thân, biết nhìn đến, thân thiện với tha nhân, yêu thương và phục vụ.
Lạy Mẹ Maria, xin Mẹ bầu cử cho chúng con tấm lòng chay tịnh, thoát khỏi đam mê, cám dỗ hưởng lạc, hư danh phù phiếm, để sống Mùa Chay thật đúng ý nghĩa và hiệu quả, như Đức Giêsu hằng mong đợi. Amen.
AM Trần Bình An