Gioan sinh năm 1495 tại Monte major, Bồ Ðào Nha.Là con trai duy nhất một gia đình trung lưu, cậu trở thành
kho tàng quý báu cho cha mẹ.Tuy
nhiên, chẳng bao lâu, kho tàng quý giá này đã vượt khỏi
tầm tay của ông bà thân sinh.Năm lên tám Gioan đột nhiên mất tích.Không rõ bị ai bắt cóc hay biết rằng sau một thời
gian ngắn, Gioan thấy mình trở thành một đứa trẻ bơ vơ
lạc loài tại Tây Ban Nha, hàng ngày lang thang đầu đường xó
chợ.Không nhà cửa nương
thân, cậu tìm đến vùng quê chăn chiên mướn, sống độ thân
qua ngày.
Người mục tử vui sống với đàn chiên, tung tăng bên đồng
cỏ mãi tới năm 22 tuổi.Ông
chủ muốn gả con gái cho Gioan, nhưng chàng chối từ và xin
nhập quân đội viễn chinh.Mười
tám năm trời trong quân ngũ, Gioan hăng say với binh nghiệp, nhưng
Ðức Tin và lòng đạo đức thời thơ ấu của chàng đã
hầu biến mất.Chàng
ngụp lặn trong những cuộc phóng túng, truy hoan. Chúa cho xẩy
ra một vài biến cố để lay tỉnh tâm hồn chàng.Một lần, Gioan ngả ngựa, vết thương trầm trọng,
nằm bất tỉnh suốt hai giờ đồng hồ, đã hầu rơi vào tay
quân địch.Khi hồi
tỉnh lại, bất chợt môi chàng lẩm bẩm lời khẩn cầu Ðức
Mẹ chàng được học từ tấm bé.Gioan tha thiết nài xin Ðức Mẹ cứu mình.Kết quả, chàng được hồi phục cách lạ lùng.Lần khác chàng được trao công tác canh giữ một số
chiến lợi phẩm quý giá, nhưng lớ ngớ thế nào, những đồ
quý tự nhiên biến mất! Chàng bị kết án tử hình.May thay, có vị sĩ quan thương tình can thiệp xin tha
mạng cho chàng.Gioan bắt
đầu chán ngán đời binh nghiệp, chàng rời quân ngũ và dần
hồi tâm tỉnh ngộ.
Từ Tây Ban Nha, Gioan trở về sinh quán tại Bồ Ðào Nha
với ước mơ tìm gặp lại cha mẹ.Nhưng than ôi, chàng được tin nát lòng mẹ chàng quá đau
khổ vì mất con đã nhắm mắt ngàn thu sau vài năm chàng
biến hút khỏi gia đình; sau cái chết của thân mẫu, cha chàng
xin vào dòng Phanxicô rồi qua đời tại đó.Gioan xúc đông tột cùng, chàng tự cảm chính chàng là
nguyên nhân gây cái chết của cha mẹ.Chàng quyết tâm sống quãng đời còn lại trong thống
hối đền tội, và nếu cần, chàng sẽ đổ máu đào làm
chứng nhân chúa Kitô.
Thời
đó, Gioan nghe nói các Kitô hữu bị quân Hồi Giáo bắt làm nô
lệ tại phi Châu, chàng dự tính một trong hai giải pháp:Chàng sẽ tới Phi Châu, kiếm tiền chuộc mạng những
người xấu số đó; nếu không có tiền, chàng sẽ thế
mạng cho một người trong bọn họ.Với dự tính đó, Gioan tới thành phố Ceuta nằm trên
bờ biển Phi Châu.Trong
cuộc hành trình, chàng gặp gia đình một viên chức người
đồng hương bị lưu đầy.chẳng
may, khi tới Ceuta cả gia đình lâm trọng bệnh, họ nài nỉ
xin chàng tạm hoãn cuộc hành trình để cứu giúp họ qua cơn
bĩ cực.Gioan tự tình
đi làm kiếm tiền giúp đỡ gia đình người đồng hương
bất hạnh.
Tại Ceuta, Gioan gặp một Linh Mục, ngài thấu hiểu cuộc đời
chàng, và theo ngài, Phi Châu không phải là nơi xứng hợp cho
chàng.Trong khi cựu viên
chức được may mắn hồi phục chức quyền và đang chuẩn
bị hồi hương, thì Gioan vâng lời vị Linh Mục trở lại Tây
Ban Nha thi hành ơn gọi Chúa đã tiền định cho chàng.
Về
tới Tây Ban Nha, trước hết chàng vui nghề bán sách rong.Lang thang từ làng này sang làng khác, Gioan phổ biến các
sách và tranh ảnh đạo cùng đồ dùng phượng tự.Ðang trên đường hướng về thành phố Granada, chàng
gặp một em bé ốm yếu đứng run lẩy bẩy.Ðộng lòng trắc ẩn, chàng bế bé trên tay.Nhưng lạ lùng thay, chú bé cứ mỗi lúc một tăng nặng
hơn, khiến cảm thấy như phải bế một chiếc cối đá.Gioan đặt chú bé bên đường để nghỉ.Ðột nhiên, chú bé biến hình thành Chúa Kitô đang vác
thánh Giá. Ngài phán với chàng:
-Gioan
của Thiên Chúa, con sẽ tìm gặp Thánh giá của con tại
Granada. Và
lập tức Chúa biến mất.
Tới
Granada, Gioan tiếp tục nghề cũ.Một hôm nghe cha Gioan thành Avila giảng khuyên mọi người
hãy trở nên điên dại vì Chúa Kitô, chàng liền lập tức
thi hành.Ði ngoài đường
phố, chàngkêu la thảm
thiết, giật tóc, vả mặt, đấm thình thịch trên mình rồi
lăn vào bùn nhơ.Từ
phố này sang phố khác, chàng nên trò cười cho thiên hạ.Bọn trẻ con bu quanh chàng chế nhạo.Cuối cùng người ta giam giữ chàng trong nhà thương điên
với một kỷ luật khắt khe.Hằng
ngày chàng bị đem ra đánh đòn.Nhưng càng bị đánh, chàng càng giả vờ điên.Mãi tới một hôm, cha Gioan Avila nghe biết câu truyện đích
thân đến với chàng, ngài ra lệnh cho chàng phải ngưngngay sự giả vờ đó và thực hiện thánh Ý Chúa bằng
cách giúp đỡ những người nghèo đói bệnh tật.Chàng vâng lời.
Ra khỏi nhà thương điên, chàng thuê một căn nhà làm nơi
nương thân cho những kẻ bị bỏ rơi và người đau yếu
bệnh tật.Chàng đi
khắp phố lùng kiếm những người đói khổ, ốm đau, tàng
tật rồi đem về nhà để chăm sóc.Một mình chàng vừa là y tá, vừa là đầy tớ phục
vụ mọi người.Chàng
lau lọt bệnh nhân, băng bó vết thương, tìm cách làm vui lòng
họ rồi khuyên răn họ cầu nguyện hoặc đi xưng tội.Lúc đầu, dân thành phản đối công việc của chàng,
nhưng dần dà họ để chàng yên thân thực hiện công việc bác
ái.Ðể duy trì "
bệnh viện" tồi tàn của chàng, Gioan nói với dân chúng:
-Xin
các ông bà hãy làm ơn cho chính mình
Vì
theo chàng, của bố thí làm ích cho người cho hơn là người
nhận. Công việc bác ái của chàng đến tai giáo quyền.Ðức Giám Mục cũng là thị trưởng thành phố Granada
cho gọi chàng đến.Ngài
hỏi tên chàng.Chàng
liền kể lại câu truyện " Chú bé nặng như cối đá"
đã gọi chàng là"Gioan
của Thiên Chúa" .Ðức
Cha liền nói:
-Vậy
Gioan Thiên Chúa sẽ mãi mãi là tên con
Ðức
Cha cũng xin chàng mặc tu phục riêng.Thái độ này cho chàng hay, giáo quyền đã công nhận công
việc từ thiện của chàng, đồng thời muốn chàng thành
lập một hội dòng chuyên lo chăm sóc các bệnh nhân.Dân thành hiến tặng chàng một khu nhà thương.Gioan trở thành người điều hành, và nhiều nhân viên
tình nguyện làm việc dưới sự hướng dẫn của chàng.
Suốt
15 năm dài, kể từ ngày rời bỏ quân ngũ, Gioan sống trong hãm
mình đền tội, làm việc bác ái.Chàng trao hiến tất cả, không giữ điều chi lại cho mình.Chàng thường yếu bệnh, nhưngchàng đã không nghĩ tới bệnh hoạn riêng mình, một
nghĩ đến những khổ đau của người khác và tìm cách phục
vụ họ.Một hôm, đi
dọc theo bờ sông, Gioan thấy một người đang chới với dưới
giòng nước, đã hầu chết đuối, chàng liền nhẩy xuống sông
cứu người đó.Chiều
về nhà, chàng lên cơn sốt.Chính
căn bệnh này đã đưa chàng về cõi đời sau.
Những phút cuối đời, Gioan sốt sắng lãnh nhận các bí
tích sau hết do tay Ðức Giám Mục thành Granada.Mọi người trong bệnh viện bu quanh giường chàng.Nhưng chàng xin mọi người ra khỏi phòng một lát.Sống đời đơn côi, chàng cũng muốn chết một mình.Sau khi mọi người ra khỏi phòng, Gioan chỗi dậy, khỏi
giường, đến quỳ trước tượng Chịu Nạn, chàng hôn tượng
rồi nói:
-Lạy Chúa Giêsu, con phó linh hồn con trong tay Chúa.
Nghe
những lời này,một
số y tá chạy vào phòng, thấy chàng còn đang quỳ dưới đất,
mặt gục vào chân tượng Chuộc Tội, nhưng linh hồn chàng đã
lìa khỏi xác. Gioan qua đời ngày mồng 8 tháng 3 năm 1550.Xác chàng qùi nguyên như vậy trong vòng 6 giờ và tỏa hương
thơm ngào ngạt.