CÁC THÁNH TỬ ÐẠO LÀ AI?

Lm Nguyễn Hồng Giáo, dòng Phanxicô

Các thánh tử đạo là ai? Có phải là những anh hùng hiển hách như người ta thường nói hay không? Nếu là anh hùng thì phải hiểu anh hùng như thế nào?

Xin mời đọc qua lược sử vài vị sau đây.

1. Thánh Phaolô HẠNH (1827-18559)

Thánh Phaolô Hạnh là một giáo dân. Người sinh ở Biên Hoà năm 1827, lên Chợ Quán, Sài Gòn buôn bán, làm ăn, giao du với một nhóm những tay anh chị chuyên lường gạt, bắt chẹt kẻ cô thế cô thân. Hình như có thời đã từng cầm đầu một băng cướp.

Thế nhưng những lời Tin Mừng đã nhận đuợc thời thơ ấu vẫn âm ỉ sống trong lòng.

Lần kia, khi chứng kiến một thiếu phụ nghèo khổ bị đàn em bóc lột không thương tiếc, anh bổng xúc động và ra tay can thiệp…

Làm thế, anh bị đám người kia căm tức, trả thù. Họ tố cáo anh là người có đạo và tiếp tay cho quân Pháp. Trước toà, anh nhất định không nhận tội phản quốc nhưng không chối mình là người công giáo. Bởi thế, anh bị trảm quyết ngày 28.5.1859 tại Chí Hoà, vào lúc mới 32 tuổi.

2. Thánh Micae Hồ Ðình Hy (1808-1857).

Hồ Ðình Hy sinh tại Huế và làm quan thời Tự Ðức. Sống trong giới quan lại, ông đã chịu ảnh hưởng nhiều tật xấu và sa ngã đôi phen; đã sống ngoại hôn với một thiếu nữ trẻ và có với người ấy ba đứa con. Nhưng sau đó ông đã hồi tâm và làm việc lành để chuộc lại lỗi lầm.

Cuối năm 1856 ông bị bắt. Ông cương quyết không bỏ đạo. Nhưng lần kia bị tra tấn quá đau, ông đã lỡ lời tố giác một số tín hữu khác. Thật ra trong bụng ông nghĩ rằng những người này đã trốn đi nơi khác rồi, không ngờ người ta dựa theo lời ông và tìm bắt được 29 người đồng đạo. Trong số này, có 8 người bỏ đạo, còn 21 người khác thì cương quyết trung thành với đức tin cho tới cùng.

Nghĩ rằng tại mình mà một số đồng đạo bị bắt, ông rất hối hận, cầu xin Chúa thương tha thứ và kiên quyết dùng máu mình rửa sạch lỗi lầm.

Thánh Micae Hồ Ðình Hy bị chém đầu ngày 21.5.1857.

3. Ba thánh quân nhân.

Năm 1839 Tổng đốc Nam Ðịnh là Trịnh Quang Khanh bị triệu về kinh và bị khiển trách vì lơ là thi hành chiếu chỉ bắt đạo của nhà vua. Từ đó ông trở thành tay bắt bớ người công giáo khét tiếng. Ông ta tổ chức một đại tiệc chiêu đãi các binh sĩ công giáo ở Nam Ðịnh. Có khoảng 500 người tới dự. Trong bữa tiệc ông đưa ra lời hứa hẹn sẽ ban thưởng cho những ai trung thành với nhà vua. Ông cũng khéo léo ngăm đe những ai không chịu bỏ đạo. Sau bữa tiệc ông cho mời tất cả vào tư dinh để thử lòng. Tại đây ông đã để sẵn những dụng cụ tra tấn như gông cùm, xiềng xích, roi, kìm v.v. và đặt ảnh thập giá dưới đất. Tất cả được tự do chọn: hoặc bước qua thập giá hoặc chịu gia hình, tùy ý.

Trong số 500 binh sĩ chỉ có 15 người trung kiên. Họ bị bỏ tù, rồi ngày hôm sau bị điệu ra công đường chịu đánh đòn. Sáu người bỏ cuộc, còn lại 9. Ba ngày sau những người này lại bị đưa ra công đường tra tấn. Lại 4 nguời bỏ cuộc. Một cuộc tra tấn dã man thứ ba làm 2 người chối đạo. Ba nguời còn lại là: Aâu Tinh Phan Viết Huy (1795-1839), Nicola Bùi Ðức Thể (1792-1839), Ða Minh Ðinh Ðạt (1803-1839). Nhưng cuối cùng thì cả ba người này nữa cũng chối đạo và được trả tự do.

Song về nhà, các ông ray rứt vì đã đạp lên tượng thánh giá Chúa. Họ bàn với nhau đi xưng tội rồi cương quyết lên gặp quan Tổng đốc để xin chuộc tội. Ông này muốn bỏ qua (dĩ nhiên để bảo toàn thành tích), nên cho họ về. Nhưng các ông vẫn không yên lòng. Họ bàn với nhau làm đơn nộp lên vua Minh Mạng. Hai ông Huy và Thể khăn gói đi vào Huế, còn ông Ðạt thì ký tên vào đơn nhưng vì bận công tác với đội binh nên ở lại.

Nhân một dịp vua Minh Mạng ngự giá đi dạo trong thành phố, các ông Huy và Thể đã đón đường trình đơn lên thẳng nhà vua. Ðọc xong, vua nội giận, truyền tống giam và xét xử. Ngày 13.6.1839 hai ông bị chặt đầu ném thây xuống biển. Ở nhà, ông Ðạt nghe tin cũng sẵn sành chờ lính tới bắt. Ông được đưa lên Nam Ðịnh. Tổng đốc Nam Ðịnh lập án gởi về kinh xin xử giảo. Ngày 18.7.1839 lý hình xiết cổ ông cho đến tắt thở.

Kết Luận.

Qua vài câu chuyện trên, chúng ta thấy các thánh tử đạo thật gần gũi với chúng ta. Không chỉ có mấy vị đơn cử trên đây, mà tất cả các vị khác cũng chỉ là những con người bình thường như mọi người, cũng thích sống sợ chết, yếu đuối mỏng dòn, lắm khi đầy thói hư tật xấu. Nhưng ân sủng của Chúa đã là sức mạnh của các ngài.

Chúng ta cũng thấy rằng, cả những người sa ngã nặng nề cũng chưa hẳn là đã hoàn toàn hư hỏng, đáng "bỏ đi". Tội về mặt này mặt kia, nhưng vẫn còn những điều tốt trong ho. Có những ngừơi sống bê tha hoặc rối rắm nhưng điều đó không hẳn có nghĩa là họ đã bỏ Chúa, chối đức tin. Ơn Chúa và một chút thiện chí cá nhân có thể thổi bùng lên ngọn lửa từ chút than đỏ mỏng manh âm ỉ dưới đám tro nguội.

Chúng ta quen nói: các anh hùng tử đạo để tôn vinh các thánh, nhưng xét cho kỹ thì kiểu nói đó là sai, hoặc ít nhất là sai nếu chúng ta hiểu "anh hùng" theo kiểu trần thế. Không ai làm thánh chỉ nhờ nổ lực, nhờ rèn luyện, nhờ ý chí hay khí phách. Các thánh tử đạo thật là hiển hách nhưng cái hiển hách đó là do ân huệ Chúa thương ban. Vì thế Phụng vụ mới nói: khi tôn vinh các thánh là chúng ta tôn vinh Thiên Chúa.

21.11.2003

Trích Người Tín Hữu