Đây là một đề tài vừa dễ vừa khó, vừa tế nhị vừa cần thiết. Tôi chia sẻ với tất cả tình anh em, với tất cả kinh nghiệm cuộc đời mục vụ và kinh nghiệm tiếp xúc trong mục vụ chủ tịch Hội Đồng Tòa Thánh Công Lý và Hòa Bình.

Tôi đã gặp nhiều người, trong đó tôi chọn một ít người tiêu biểu. Tôi xin phép chia thành 3 hạng nguời :

Hạng I : Những người chuyên huấn luyện chủng sinh, tập sinh hoặc tổ chức các khóa tu nghiệp cho các linh mục, tu sĩ.

Hạng II : Những nhà kinh doanh công giáo hoặc tin lành đã đem tinh thần đạo đức nhân bản vào trong công việc, họ đã thành công lớn.

Hạng III : Một cách cụ thể hơn nữa, những người đã suy niệm và rút từng câu Phúc Âm ra áp dụng vào những tình huống khác nhau. Họ đã thành công vĩ đại. Đây chưa nói về đời sống thiêng liêng, chỉ nói về việc đời, về nhân bản. Xưa nay ta chỉ noi gương Chúa Giêsu để sống thánh thiện. Tôi đã nhiều lần nói chuyện vơí các bạn trẻ rằng : đừng nghĩ Chúa Giêsu cao xa, hãy thấy Chúa Giêsu gần gũi ta và làm đời sống trần gian của ta thành công tốt đẹp. Nếu chúng ta, linh mục, tu sĩ, đem các đức tính nhân bản ấy vào cuộc sống mục vụ, bảo đảm việc tông đồ sẽ tốt đẹp, vì ta làm như lời dạy của Chúa Giêsu.

Trong khuôn khổ một bài nói chuyện, không thể nào đề cập đến tất cả đức tính nhân bản. Vậy tôi xin liệt kê một số đức tính, để các bạn có một cái nhìn tổng quát. Nếu có giờ thì có thể minh họa bằng những câu chuyện cụ thể giữa xã hội, làm sao người ta có thể áp dụng các đức tính nhân bản trong cuộc sống xô bồ, đầy dẫy mưu mô thủ đoạn, mà vẫn thành công lớn.

Muốn giải thích sâu rộng, phải viết thành sách mà không phải là một cuốn. Trong giới hạn của chúng ta, ta chấp nhận dành việc đó cho tương lai vậy. Dưới đây tôi xin tóm tắt 3 hạng tiêu biểu như tôi vừa nói trên:

Hạng I: Theo quan điểm cần thiết huấn luyện đức tính nhân bản
             cho linh mục và tu sĩ

Tôi căn cứ vào Thượng Hội Đồng Giám Mục về việc đào tạo linh mục đã nhắc đến và qua những trao đổi với mấy vị giàu kinh nghiệm trong lãnh vực này.

Sự huấn luyện nhân bản này (human formation) không phải chỉ thực hiện trong thời gian học tập, nhưng suốt đời, (autoformation) mỗi cá nhân nhận ra những điểm cần cho mình. Sự huấn luyện ấy cần phải:
 

 
Hạng II : Theo xác tín sống đạo đức nhân bản sẽ thành công giữa đời

Đây là quan điểm của hai người kinh doanh tầm cỡ quốc tế, tôi có dịp tiếp xúc trong các buổi hội họp. Họ nói với tôi: " Mời Đức Cha đến các hãng xưởng của chúng tôi, sống giữa công nhân của chúng tôi, nghiên cứu lối làm việc của chúng tôi và thấy rằng có thể vừa sống đạo đức nhân bản chân thực vừa kinh doanh thành công, vừa đem lại thịnh vượng cho đất nước, vừa xây dựng các giá trị tinh thần làm nên một dân tộc hùng cường và xứng đáng."

Hạng III. Những người này nhận xét rằng đời sống và lời dạy của Chúa Giêsu, ngoài nội dung thiêng liêng, thánh thiện, lại còn là một kho tàng vô tận, dạy chúng tôi những người làm việc trong thế giới áp phe, biết khôn ngoan thành công trong đầu tư, kinh doanh khắp thế giới hôm nay. Mỗi lời Phúc Âm là một ánh sáng của nhà quản trị kinh doanh tuyệt vời là Chúa Giêsu. Mời các bạn khám phá.

Đức tính của một người kinh doanh theo giáo huấn của Chúa Giêsu.

1. Soạn một dự án.
2. Hãy sẵn sàng.
3. Biết chọn người cộng tác.
4. Vượt qua mọi trở ngại để phục vụ ở vị trí then chốt.
5. Hãy dạy dỗ.
6. Thực hiện sự tín nhiệm trực tiếp.
7. Biết thi hành quyền bính.
8. Nhấn mạnh trên những điều tuyệt đối.
9. Không khoan nhượng đối với tham nhũng.
10. Đừng tô son những viên thuốc.
11. Tự thu xếp cho mình những lúc thanh thản.
12. Hãy thử nghiệm các cộng sự viên tại chỗ.
13. Có những giao tiếp tốt đẹp
14. Tìm kiếm cho mình một sự hỗ trợ chiến lược.
15. Học tập khiêm nhường một chút.
16. Chia sẻ thành công với người khác.
17. Tỏ bày lòng biết ơn.
18. Giữ liên lạc với những người bình thường.
19. Phản ứng kịp thời.
20. Đứng nói chuyện trước quần chúng là quan trọng: đừng xem thường.
21. Cắt đứt ngay điều gì đang hư hỏng.
22. Biết lợi dụng một lời trách móc lành mạnh.
23. Coi chừng những lời dua nịnh.
24. Mời những người khác vào chỗ nhất.
25. Vô hiệu hóa những âm mưu để chiếm chỗ tốt.
26. Biết kiểm soát những kết quả.
27. Chấm dứt những lo lắng thái quá.
28. Tránh xa những lối phô trương.
29. Đúng đắn với mọi người, quảng đại với người đáng được giúp đỡ.
30. Chấp nhận phiêu lưu.
31. Chăm sóc trẻ em.
32. Đóng thuế.
33. Để kết quả của bạn sẽ nói về bạn.
34. Đừng vứt hạt trai trước mặt súc vật.
35. Làm một người lãnh đạo biết gây hứng khởi.
36. Cắt cành, tỉa lá để tăng mức sản xuất.
37. Đừng kiếm cách làm tôi hai chủ.
38. Bình tĩnh trước sóng gió.
39. Giải quyết nhanh chóng những vụ tranh tụng.
40. Ăn uống vui vẻ với công nhân.
41. Biết đánh giá những người làm việc.
42. Chia sẻ những lời truyền khẩu về lịch sử của hãng.
43. Chọn con đường hẹp.
44. Phục vụ các gia đình.
45. Chuẩn bị gặp các giai đoạn khó khăn.
46. Nâng đỡ những người cộng tác.
47. Thiết lập những ưu tiên.
48. Chuẩn bị người thừa kế.

Sau khi có một cái nhìn tổng quát, tôi xin đi vào cụ thể, đề cập đến một vài điểm. Trong những lúc thuyết trình chia sẻ với thính giả, tôi thường gặp ba hạng người: các tu sĩ đạo đức, thông thạo thần học, những nhà chính trị, những lớp người trẻ. Hoặc xem Phúc Âm là cao siêu, nên đưa Phúc Âm vào cuộc đời chính trị là phạm thượng. Nhà chính trị thì xem rằng môi trường chính trị mà đưa Phúc Âm vào thì chỉ thua thiệt thôi, ở đó là chỗ của con cái thế gian, còn giới trẻ đang lao mình vào tin học, khoa học kỹ thuật, thì lo nghiên cứu làm giàu…ở đó không cần gì đến Phúc Âm.

Từ những giây phút ngạc nhiên, họ đã đi đến chỗ nhìn nhận Phúc Âm là nền tảng của những đức tính căn bản không thể thiếu được để xây dựng quả đất này đẹp như Ý Chúa muốn.