Để chuẩn bị cho chương trình cứu độ nhân loại, Thiên Chúa đã chuẩn bị một số nhân sự quan trọng. Thánh cả Giuse mà chúng ta mừng kính hôm nay là một trong số đó. Ngài được chọn làm dưỡng tử của Đức Giêsu, là bạn Đức Maria. Tin mừng hôm nay cho chúng ta biết: “Thánh Giuse là người công chính” (Mt 1,19), nghĩa là Ngài có đầy đủ mọi nhân đức. Vì thế, Ngài là mẫu gương cho tất cả mọi người, đặc biệt là cho các gia trưởng.
1. Thánh Giuse là mẫu gương về đời sống thầm lặng, khiêm nhường: Tin mừng không hề ghi lại một lời nói nào của Thánh Giuse. Tất cả những gì liên quan đến Ngài, Tin mừng đều diễn tả bằng hành động: Chấp nhận đưa Maria về nhà làm bạn mình; chấp nhận đưa Đức Giêsu và Mẹ Người trốn sang Ai-cập; chấp nhận đưa Đức Giêsu và Mẹ Người trở về quê quán kê khai hộ khẩu; kể cả khi lạc mất con, hai ông bà phải đi tìm suốt ba ngày đàng, và khi gặp lại Đức Giêsu trong đền thờ, cũng chính Đức Maria nói chứ không phải Thánh Giuse. Như vậy, Tin mừng diễn tả cuộc đời của Thánh Giuse bằng hành động chứ không phải bằng lời nói. Ngài không nói vì Ngài khiêm nhường. Ngài không nói nhưng Ngài đã làm. Ngài thinh lặng để lắng nghe tiếng Thiên Chúa nói với Ngài. Để rồi, Ngài mau mắn thực thi những gì Thiên Chúa muốn nơi Ngài.
Trong thực tế cuộc sống, nói và làm đều quan trọng. Nhưng làm quan trong hơn nói. Nói và im lặng đều quan trọng. Nhưng im lặng quan trọng hơn nói. Im lặng mà làm thì lại càng đáng nể hơn nữa. Đức Giám Mục Bùi Tuần đã viết: “Im lặng là quê hương của kẻ mạnh. Vì trong im lặng mới phát sinh được những tư tưởng mạnh, nhờ im lặng mới nung nấu được những động lực mạnh, và để im lặng thường phải có ý chí mạnh. Im lặng là vàng.” Hy vọng trong cuộc sống xô bồ này, mỗi chúng ta nhất là các gia trưởng biết noi gương Thánh Giuse biết sống khiêm nhường, cần làm gương nhiều hơn nói.
2. Thánh Giuse luôn biết quan tâm và bảo vệ Đức Maria: Khi biết Đức Maria mang thai mà bào thai không phải là của mình. Theo luật Do Thái, Ngài có quyền tố cáo Đức Maria. Nhưng vì muốn bảo vệ danh dự cho người bạn đời, Thánh Giuse không muốn làm tổn thương Đức Maria nên định tâm bỏ trốn cách kín đáo. Thế nhưng, ý Chúa nhiệm mầu, đang khi định tâm như vậy, thì Thiên thần hiện đến cùng Ngài trong giấc mơ và cho Ngài biết lý do Đức Maria mang thai. Thiên Thần còn bảo Ngài đón nhận Đức Maria về nhà. Tỉnh dậy, Ngài đã làm như sứ thần báo mộng, đưa Đức Maria về nhà mình (x. Mt 1,18-25).
Sự quan tâm người bạn đời còn được thể hiện nơi việc Ngài đưa Đức Maria về quê quán của mình là Bêlem để kê khai hộ khẩu. Trong cuộc hành trình đó, chắc chắn Ngài gặp nhiều khó khăn nguy hiểm. Đặc biệt, khi Đức Maria đến ngày mãn nguyệt khai hoa, Thánh Giuse phải chạy đôn chạy đáo để lo liệu cho người bạn đời có nơi để sinh con. Từ đó cho tới khi Đức Giêsu ba mươi tuổi, Thánh Giuse luôn sát cánh bên Đức Maria để bảo vệ và giúp đỡ mỗi khi Đức Maria cần.
3. Thánh Giuse luôn biết chăm sóc và bảo vệ Đức Giêsu: Trong kinh cầu ông Thánh Giuse, chúng ta đọc thấy câu này: “Ông Thánh Giuse hằng lo lắng che chở cho Đức Chúa Giêsu liên.” Thật vậy, từ khi chấp nhận đưa Đức Maria về nhà để chăm sóc, tức là Thánh Giuse chấp nhận làm Dưỡng Tử của Đức Giêsu. Ngài chăm sóc Đức Giêsu ngay từ khi còn trong lòng Mẹ. Ngài bảo vệ Đức Giêsu khỏi bàn tay lùng bắt của Hêrôđê. Khi không thấy Con đâu, Ngài cùng Đức Maria chia nhau đi tìm ròng rã ba ngày đàng mới thấy Đức Giêsu trong đền thờ; Ngài chăm chỉ làm nghề thợ mộc để nuôi sống Đức Giêsu và Mẹ Ngài. Đời sống và nhân đức của Ngài ảnh hưởng rất lớn trong sự hình thành và phát triển nhân cách của Đức Giêsu. Như vậy, tất cả nhân loại đều mang ơn Thánh Cả Giuse vì Ngài đã quan tâm săn sóc Đức Maria và Đức Giêsu.
Ngoài các nhân đức trên, trong kinh cầu ông Thánh Giuse còn kể ra nhiều nhân đức khác của Ngài: trọn tốt trọn lành, cực thanh cực tịnh, cực khôn cực ngoan, kiên tâm mạnh mẽ mọi đàng, vâng lời chịu lụy, ngay chính tận trung, nhịn nhục, yêu chuộng nhân đức khó khăn, mẫu mực sáng láng về cách ăn ở trong nhà…
Tóm lại, Thánh Giuse là mẫu gương mọi nhân đức cho mỗi người chúng ta, đặc biệt cho các gia trưởng noi theo.
4. Người gia trưởng hôm nay
Thời nào cũng vậy, người gia trưởng có một vai trò hết sức quan trọng trong gia đình. Gia trưởng vừa là người quản gia, vừa là người quản lý và là người quản giáo trong gia đình. Nhưng mấy ai chu toàn được trọn vẹn các bổn phận ấy. Mấy gia trưởng có cuộc sống mẫu mực, đầy đủ các nhân đức giống như Thánh Giuse. Thậm chí có những gia trưởng chẳng những không chu toàn bổn phận của mình mà còn sa vào các tệ nạn xã hội, thiếu trách nhiệm với vợ con. Các gia trưởng phải nhớ rằng: Người vợ nào cũng muốn người chồng mình tốt. Người con nào cũng muốn người cha mình mẫu mực. Rất nhiều gia đình sống hạnh phúc là nhờ có người cha mẫu mực. Nhưng, bên cạnh đó không thiếu những gia đình lục đục, vợ chồng ly tán, con cái bơ vơ là do người gia trưởng không tốt, thiếu trách nhiệm.
Vì vậy, mỗi gia trưởng cần noi gương Thánh Giuse luôn biết tập luyện các nhân đức để trở thành người gia trưởng tốt. Để thực hiện điều đó, ngoài sự nỗ lực hết sức mình, mỗi gia trưởng cần phải cậy nhờ sự trợ giúp của Thánh Giuse. Bởi vì, Thánh Giuse vừa có quyền thế trước mặt Đức Giêsu, vừa sẵn sàng thương giúp những ai kêu cầu Ngài. Thánh Têrêsa Avila, tiến sĩ Hội Thánh, quả quyết rằng: “Không có điều gì tôi xin với Đức Thánh Giuse mà không được. Nếu không tin tôi nói, bạn hãy thử mà xem!” Còn Thánh Tôma Aquinô thì nói: “Một số vị thánh được đặc ân rộng ban cho ta sự bảo trợ của các ngài có hiệu quả đặc biệt trong các nhu cầu nào đó, nhưng không phải mọi điều cầu xin khác; còn Thánh Giuse quan thầy có quyền thế giúp ta trong mọi trường hợp, trong mọi điều cần thiết, trong mọi việc phải làm. ”
Xin Thánh Giuse cầu thay nguyện giúp cho tất cả mỗi người chúng ta, đặc biệt cho các gia trưởng trong gia đình, để các gia trưởng luôn biết noi gương các nhân đức của Ngài mà chu toàn bổn phận của mình. Amen.
Lm. Anthony Trung Thành